ƁATAAKI ƊIƊABI KI AAYATULAAHI KHAMANA'II WINNDANI SUKAAƁE LEYƊE EROPU ƊEN
Faade e sukaaɓe leyɗe Eropu ɗen
Piiji hulɓinii ɗi ɗi teesooristɓe bumɓe ɓen waɗi e nder leydi Faransi ndin, addi yo mi yewtidu e mo'on kadi, onon sukaaɓe ɓen, hino yurmanin mi haa feƴƴiti yo tawu ko sifa ɗin piiji waɗuɗi ɗon addata yo mi yewtidu e mo'on, kono ka tigi-tigi si tawii piiji hulɓinii ɗi addaali laawol fii miijitagol e laawol fii yewtidugol, perdi on wonay ɗiɗi, tampere neɗɗo wonuɗo woo wonɗo e nder tuɗɗere aduna nden ka woni woo, kañun tun ko suno wonannde yimɓe ɗimmooɓe makko ɓen, yi'ugol paykun hino maaya yeeso yimɓe makko tedduɓe ɓen, adday no yumma makko -tawayɗo ko kañun wentinta ɓeynguure nden-wonu e wullugol ɓiɗɗo makko on, moodibbo ƴettayɗo furee ɓeyngu mu'un naɓa, maa ndaarayɗo telewisiyon tawayɗo anndaa wonnde e nder saa'iiji wonuɗi e arude ɗin ko sakkitoode ngurndan makko, pooɗondiral alaa taway ngal wulnataa ɓernde neɗɗanke nden, kala tawuɗo nafitorii giggol e neɗɗanke yaagal si yi'ii sifa ɗun ɗon sattay e mu'un, ɗun non foti ko Faransi waɗi, foti ko Palestiinu, Iraak, Liban e Siirii. Pellet non miliraaru gooto e feccere julɓe ko ɗun kañun kadi so'i, ɓe faalaaka kadi wonuɓe sabu ɗen golle bonɗe ɗon waɗi, kono lanndal ngal ko wonnde satteendeeji ɗin hannde si tawii ɗi wonaalii sabu wuttugol faabo ɓurungol e moƴƴude e hoolaare ɓurunde moƴƴude, haray ko annditugol piiji muujuɗi tun wontata. Min non miɗo felliti wonnde ko onon sukaaɓe ɓen tun taway ɓe tasakuyee e piiji hulɓiniiɗi wonuɗi e waɗude hannde saatii waawude ɗaɓɓitugol laawi kesi fii moƴƴingol janngo mu'un on, udda kadi laawi ɗi leyɗe Eropu ɗen hewti e mu'un hannde.
Ko goonga hannde lorra ka teesooriisi jokii kan ko muuseendi kafaandi hakkunde me'en, kono hiɗon haani anndude anngal ɓutti e sonnjaa mo naɓuɗon e nder ɗii piiji waɗuɗi ɗoo, eɓɓondiraa e sonnjaa e nguli ki yimɓe leyɗe Iraaku, Yemen, Sirii, Afganistaan sonnjii e nder buuɓi buy, hino seedi e nder toɓɓe ɗiɗi, toɓɓere aranere nden ka leyɗe julɓe ɓen hino yaaji ɓuri ɗun ɗoo, hino ɗuuɗi ɓuri ɗun ɗoo, hino neeɓi ɓuri ɗun ɗoo, hino hulɓinii, hino hunƴi. toɓɓere ɗiɗaɓere nden ko wonnde tawude hino yurmi haa feƴƴiti ngon hunƴugol tuma woo ko'e leyɗe ɓuruɗe marude doole ɗen e aduna on immorta, e mbaadiiji seeduɗi battinay ɗi kadi haa feƴƴita, hannde hino fanɗi mo anndaa ko Amariki mari junngo e fii sincugol maa semmbinngol ndee fedde wi'eteende (Al ghaa'ida), taalibaan, wattude e ngol wallugol e kene, ko kamɓe kadi woni wallooɓe ko laaɓi pos Teerooriisiiɓe wi'uɓe julɓe ɓen fow ko fenaande jokki si wonaa kañun, fiima kala non ko kamɓe ɓuri yaarude ɓawre-ɓawre ɓuri njuɓɓudiiji politiki ɗin fow, tuma hiɓe yeeso e ɓaawo huwwondiray ɓe e leyɗe Eropu ɗen, e hoore non miijooji ɓuruɗi e toowude immorde e feere jamaa on e nder ndee tuɗɗere ɗoo suusataa memminde hoore ñifirte no hulɓinori e no yurmiri, jogitagol portooɓe ɓen dartanɗe jamaaji julɓe ɓen e nder tuɗɗere lislaamu mu'un nden joganɗe ɗiɗi seeduɗe, misal ɓanngingal liddondiral ko woni e politikiiji ɗi leyɗe porto ɗen jokki ɗin.
Ko woni kadi yeeso goo e ngal liddondiral, ko hiwugol Israel Taway ɓe ko kañun woni Dawla teerooriisi, jamaa palisetiinu on ko ɓuri duuɓi teemere hino jarriboraa noonee ɓuruɗo e bonnde teerosiiri; si tawii jamaa on Eropu e nder ɗee balɗe ɗoo marii ka nder cuuɗe maɓɓe yahaali e nokkeeli ka yimɓe ɓen ɓuri ɗuuɗude ɗon, ɓeynguure Palestiinu kañun duuɓi cappanɗe buy ko tawata hay ka nder suudu mu'un daɗataa masinji Israyel aray ɗi irta cuuɗe maɓɓe ɗin. Hannde ka fewndi ɗen ɗoo ko honɗun e hukkeendi e ɓawlere ɓernde tawata hino nanndi e ko Israyel woni e arude darna cuuɗi ka nder leydi Palestiinu? Ndii leydi ɗoo hay e gooto, hay nde wootere e hoore soobe leyɗe wonnduɗe e mayri jogiiɗe doole ɗen felaali ndi, maa wi'en hay bete cominote internatiyonal on wowla goɗɗun, ñannde bee hino bonnude cuuɗi e naakooji e gese palestiini yankooɓe ɓen, e hoore non hara ɓe heɓataa feere hay mooɓitugol mirannji maɓɓe ɗin maa toota to'e maɓɓe ɗen, ɗii piiji ɗoo fow non ko ɓuri e heewude kon ko yeeso yimɓe ɓen fow ɗun e suddiiɓe e fayɓe wonuɓe e wullude waɗata, tawa kadi piyugol barmina ɓeynguure nden ko ɗun hikkata ɗon, tuma goo ngol lettugol wona lettugol hulɓinii ngol, enee taw si hara hino e nder aduna men on hannde hunƴugol goo taway ngol hino fota e ɗun e nder ɗii ɗuuɓi ɗoo fow? Wara suddiiɗo fii himo lunndii ko miniteeriiɓe jogii ɓe armu haa ka kinse woni e waɗude ka laawi, si tawii ɓen ɗon wonaa terooriisi haray ko hommbo woni teerooriisi? Ɗee golle hunƴuɗe ɗoo ɓaawo ko miniteeriiɓe leydi marundi doole wonundi e jattude, ɗun wonaa yo wi'e ko bonnere? Maa hara hino gasa ko ɓaawo ɗii fotooji ɗon hino yi'eede fillitee e nder duuɓi cappanɗe jeegoo ka telewiisiyonji, hannde kadi ɗun haanaa aaninnde goɗɗo.
Mooɓugol koneeni moolanaaɗi naɓa e nder tuɗɗere leydi julɓe ɓen e nder ɗii ɗuuɓi sakkitiiɗi ɗoo kadi, wara yimɓe ko limotaako, ɗun kadi ko misal yonungal molon e polotiki leyɗe Eropu liddondirɗo on, leyɗe yanaaɗe e mu'un ɗen, wattude e ko yimɓe ɓen maayi kon ekonomii majje on e isiinji majje on fow bonii, hannde kadi yaarugol yeeso majje dartike maa hara ko doy woni e yaarude, e nder nokkeeli goo ɓe yiltorii ɓawre-ɓawre duuɓi buy, fiima kala ɗun ɓe wi'ete wonaa yoɓe wi'u ko tooñaaɓe. Ko honno leydi bonnirtee lancee, ca'e ɗen e koɗooli ɗin wattee ndoondi, ɓaawo ɗun ɓe wi'ee wonaa yo'a wi'u ko'a tooñaaɗo? Enee non ɗoo yo ɓe nodde ɓe wi'ee wonaa yo ɓe faamu, wonaa ko ɓuri e moƴƴude ko yo ɓe jeeje ɓe ɗaɓɓirii accaneede hakkee? Nguli e satteendeeji rewuɗi e tuɗɗere leydi julɓe ɓen e juuɗe ɗaɓɓitay ɓe ɓen jaasaa perdiiji ɗi ɓe heɓi e bonnaneede ɗin.
sukaaɓe tedduɓe‼ miɗo tanƴinii wonnde fewndo ɗoo ko arata hiɗo saati ittude ngoo miijo moddungo penaale, miijo taway ngo ko woni ñeeñal mu'un ngal ko suuɗugol fonndooji mu'un woɗɗuɗi e waɗugol fonndooji lorray ɗi, e feere an ko woni teppere aranere fii kisal e ɓuttu, ko ittugol ngoo miijo hunƴungo, fannii miijo ngo cenɗe ɗiɗi hinoo fewjude e nder politiki leyɗe Eropu e Ameriki ɗen, fannii teerooriisi on e feere leyɗe tambiiɓe ɗe ɓen ko noone ɗiɗi, fannii nafaaji leyɗe ɗen hino ɓurneede e hoore njikkuuli neɗɗanke yaanaagal ngal e needi moƴƴiri ndin, haanaa ka daƴƴe hunƴugol ngol ɗaɓɓitee nokku goo.
Hino yurmi haa non tawude ɗen daƴƴe duuɓi buy hino irori seeɗa-seeɗa e nder politiki e pinal leyɗe hirnaange ɗen (Eropu e Ameriki)..leyɗe buy e Aduna on ko pinal mu'un ngal e leydi mu'un ndin mantorta, pine taway ɗe ko ɓantiiiɗe, duuɓi teemeɗɗe buy ɗe wallitike jamaaji neɗɗanke ɗin, tuɗɗere leydi julɓe ɓen non ittintinaaka e nder ɗun, kono e nder ɗii jamanuuji ɗoo, portooɓe ɓen sabu ko ɓe jogii teknoloojii on kon, hiɓe ɓiƴuɗe pine luttuɗe ɗen fii waɗugol pinal maɓɓe ngal, min e feere an karhugol yimɓe ɓen ƴettugol mo'on ngal acca ɗon pine jamaaji ɗin, itta bote e pine heddiiɗe ɗen ko hunƴugol suuɗiingol mi wi'ata, ɗun ko perdi moolanaaɗo. hoynugol non pine maruɗe bote, hoyfina nokkeeli ɓuruɗi e moƴƴude e majje e nder alhaali mo tawata pinal wattitiraa ngal ngal hanndaa e wattitireede few, e piyude misal anngal needi e ɓoylagol –ko tawata hino yurmi haa feƴƴiti tawde hino jeyaa e daƴƴe lasliiji pinal leyɗe porto wattitiraaɗo on, ko tawata jaɓugol ɗun hay ka iwri ɗon jippike, ko woni non lanndal ngal ko wonnde enee si tawii men jaɓaali pinal waɗay ngal njaggu e hoore amen haray men bonnii? Enee si tawii men haɗii piiji bonnayɗi ɗi, tawayɗi ko'e innde nooneeji ñeeñal wonaaɗi jonneede sukaaɓe amen ɓen, haray men raɓɓinɗinike? Min kadi wonaa wasi tawii miɗo yeddi nafa ko woni e jillindirgol pine ɗen, ngol jillondirgol tuma kala tawi e mbaadi tagu yankeeri e tenndigol jamaa neɗɗanke on waɗi, adday ɓantal e ngalu, e hoore non jillondirgol tawyngol yiidaa-yaada ngol e karhaangol ngol, moƴƴataa e hoore ko perdi, hino yurmi haa tawde mi wi'ay feddeeji jaasuɗi wano (Daa'esu), ko ɓiɓɓe ngal jillondiral ngal alaa barki e pinal ƴettoyaa ngal nokku goo, si tawii hara ka tigi-tigi jiɓiliɓi on ko finnde yankeejo hino waawunoo tawude hay ado jattugol leyɗe ɗen sifa ɗin feddeeji hino woodi e nder leyɗe julɓe ɓen, e hoore non taariika on ko asku mu'un yewti, seedeeji taariika yankooji ɗin hino holli ko laaɓi pos ko honno jattugol leyɗe ɗen ardi e miijo hunƴungo haa feƴƴiti ngo jaɓaaka, ɗun kadi ko'e nder gorol wonungol e fulasoo, o fuɗini ɗon nden daƴƴere hunƴugol, si wonaa ɗun ko fii honɗun waawirta wonude e nder diina taway ka ko maruka neediiji ɓuruɗi e moƴƴude taway ka hino winndii e nder makka warugol neɗɗanke gooto hino wa'I wa warugol yimɓe ɓen fow ndii tuundi wi'eteendi Daa'esu iwirta e makka?
E senngo goo, ko bee lanndo ɗen ko fii honɗun tawirta yimɓe heɓaaɓe Eropu, janngi ton, ne'ii ton jokkirta sifa ɗii feddeeji ɗoo? Enee hiɗen waawii goonginnde wonnde yimɓe ɓen ko si yahii ka gere ɗen waɗata ton laawol maa laabi ɗiɗi, wonirta niitun hunƴuɓe haa feƴƴiti ka tawata ƴettay pinka fella yimɓe leydi mu'un ndin? Pellet en haanaa yejjitude battingol needi ɓoyliindi ndi e nder naange tuungunge adday nge hunƴugol, ko bee ɗun ɗon tawee e nder yewtere nden, yewtere taway nde yiitay tuundiiji suuɗiiɗi e feeñuɗi jamaa on. Hino waawi wonude kadi hara ko añugol luggugol woodungol e nder duuɓi ɗi leyɗe Eropu ɗen yaari yeeso ka teknoloojii e ka economii e batte anngal fonnugol ngol e tuma goo ɓurndindingol ka sari'a e ka njuɓɓudi jamaa, hara ɗun waɗii anngal nantondiral adday ngal yo nawnaare nden saakito heña.
No woniri woo ko onon waɗɗii ɗaɓɓitugol ayyibeeji keneeji jamaa mo'on on, ɗaɓɓiton piɓe ɗen e konnaaguuji ɗin hawkon, lurre ɗen kadi ɗoo yo on ɗuɗɗinɗe, uddon ɗe. ko woni faljere moolanaande e fii dartagol teeroosisi on, ko waɗirgol hawjere ɗuɗɗina pergola ngol, kala memminannde yaltitunde nde jamaa julɓe wonuɓe Eropu e Ameriki ɓen memminii taway ɓe hino yoni miliyonji yimɓe sortuɓe faamuɓe, ɓe waɗay ɓe pottinaaɓe hulaaɓe, ɓittiiɓe, ɓe ɓurta ɓe ɗalude haggheeji maɓɓe ɗin, ɓe pottinee hakkunde jamaa on. Fewjooje keneeje tun- tentinii si tawii huunde nden hino humondiri e sari'a- si wonaa ɗuɗɗingol senndirgol woondungol ngol, ko pooɗugol ɗun nattira e piiji arooji ɗin, tippude e Khabaruuji hewtuɗi lan ɗin e nder leyɗe Eropu goo sari'aaji hino waɗaa taway ɗi hino karhi yimɓe leydi ndin tefindagol ko julɓe ɓen waɗata kon, ɗen golle ɗon ko tooñe, en fow non hiɗen anndi tooñe yiɗuɗaa-añu ɗaa yiltoto e hoore jooma mu'un, e hoore non julɓe ɓen hanndaa e sifa ngal anngal teddungal ɗoo, aduna feƴƴuɗo gire buy hino anndi julɓe ɓen moƴƴa, hay e ngun jamaanu ngu portooɓe ɓen arunoo ka leydi julɓe ɓen tawi ko ɓe hoɓɓe, ɓe ñaami ñawle maɓɓe ɗen, hay ñannde goo kadi fewndo ɓe wernunoo julɓe ɓen ɓe nafitori miijo e golle julɓe ɓen, ko ɓuri e heewude ko ɓe yi'aano si wonaa teddungal e yurmeende, ko fii ɗun waɗi min miɗo faalaa yo onon sukaaɓe ɓen tippude e anndugol sellungol e ndaarugol ko arata e huutorgol satteendeeji rewuɗi e mo'on ɗin yo'o waɗu daƴƴere sellunde wonndude e teddungal hakkunde mo'on e leyɗe julɓe ɓen, si tawii on waɗii ɗun e nder ko neeɓaa hiɗen saatii yi'ude daƴƴere taway nde ko'e hoore ɗun ɗon fuɗi ko ɗowdi ɓutti e hoolondiral, ko tawata okkay ɓe kisal e ɓutti, on tuma tanƴinagol janngo moƴƴo jalbuɗo fuɗa jamaa on.
Seriifu Alii Khamana'ii