خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- در سال های اخیر می بینیم که در کنار ازدواج های رسمی، نوع جدیدی از ازدواج با عنوان «عقد آریایی» رواج پیدا کرده و بخشی از تشریفات ازدواج شده است و عروس و دامادها خواهان چنین عقدی در مراسم ازدواج خود هستند.
عقد آریایی متن خطبه مخصوص به خودش را دارد و متن آن با عقد مرسوم امامیه متفاوت است.
در متن عقد امامیه اگر خود خانم و آقا خواستند عقد کنند، ابتدا زن می گوید: «زَوَّجْتُکَ نَفْسی» یا «اَنْکَحْتُکَ نَفْسی علی صِداقِ الْمَعلوم»؛
سپس آقا می گوید: «قَبِلْتُ نکاحَ لِنَفِسی» یا «رَضیتُ علی المِهرِ المَعلوم.»
در عقد آریایی، ابتدا شوهر در پاسخ خطبه عاقد مبنی بر وفاداری به همسر و اینکه پدری خردمند برای فرزندانش باشد، سوگند وفاداری یاد می کند و سپس زن سوگند می خورد و عاقد اشعاری می خواند و زن و شوهر آن را تکرار می کنند.
مضمون این اشعار هم عبارت است از «به نام نامی یزدان، تو را برگزیدم از میان این همه خوبان، بر لبم این سخن با تو، وفادار خواهم ماند. پذیرا می شوی آیا؟ به نام نامی یزدان، پذیرا می شوم مهر تو را از جان، همین حالا باز گویم میان انجمن با تو، وفادار تو خواهم ماند.»
اول اینکه این خطبه با الفاظ فارسی خوانده می شود.
دوم، مضمون آن، معنای الفاظ «زَوَّجْتُ» و «نَکَحْتُ» نیست.
سوم اینکه مرد ابتدا سوگند وفاداری می‌خورد و این صیغه ایجاب است که از سوی شوهر صورت می گیرد.
البته در قانون مدنی ایران، ماده هزار و ۶۲، عقد نکاح چنین گفته می شود: «نکاح به ایجاب و قبول با الفاظی که صریحاً دلالت بر قصد ازدواج کنند، واقع می شود.»
این ماده هیچ اشاره ای به این ندارد که صیغه ازدواج، عربی باشد و حتی در عربی چه لفظی گفته شود؛ پس در این مورد ایرادی به عقد آریایی وارد نیست.
شیخ طوسی در کتاب خود در این باره، یک نفی و یک استثنا می آورد؛ یعنی فقط انعقاد ازدواج با دو لفظ نکاح و تزویج جایز است. غیر از این دو لفظ هم ازدواج به هیچ حال دیگری واقع نمی شود.
ازدواج با الفاظ فارسی نیز صحیح است؛ اما شرطش این است که طرفین عربی ندانند.
ابن‌حمزه در کتاب «الوسیلة» نیز همان دو لفظ را در ایجاب یا قبول شرط می کند و می گوید اگر دو طرف عقد قادرند ایجاب و قبول را به عربی بیان کنند، مستحب است که به عربی باشد؛ اما اگر از عربی عاجز باشند، استفاده از الفاظ غیر عربی جایز است.
وی معتقد است که خطبه عربی در زبان دیگر باید بر اساس ترجمه همان نکاح و تزویج باشد. اگر با اشاره بخواهند ایجاب و قبول را بگویند، این کار فقط از سوی افراد گنگ جایز است.
قرآن نیز همین لفظ ها را استفاده کرده، چنانکه در آیه ۳۷ سوره احزاب آمده است: «فَلَمَّا قَضَیٰ زَیْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاکَهَا...؛ پس چون زید از آن زن کام برگرفت و او را ترک گفت، وی را به نکاح تو درآوردیم»
و در آیه ۲۲ سوره نساء می خوانیم: «وَلَا تَنْکِحُوا مَا نَکَحَ آبَاؤُکُمْ...؛ و با زنانی که پدرانتان با آنان ازدواج کرده اند، ازدواج نکنید»
پس عدول از این دو لفظ جایز نیست.
امام خمینی (ره) در مسئله هفتم کتاب «تحریرالوسیلة» خود توضیح می دهد که احاطه به علم قواعد عربی لازم نیست و اینکه خصوصیت مفصل این دو لفظ را بدانیم، الزامی ندارد. اگر علم اجمالی نسبت به این لفظ هم داشته باشیم، کافی است.
حال آنکه عقد آریایی نه عربی است و نه ترجمه الفاظ خاص نکاح که بتوانیم به آن اطمینان کنیم.
پی نوشت ها و منابع:
1- قرآن کریم
2- کتاب تحریرالوسیله، امام خمینی (ره)
3- قانون مدنی
نظر شما